วัตถุประสงค์
ทำความรู้จัก Form Object และการใช้ Form มาสร้างเป็นโปรแกรมสำคัญๆ ในระบบ
เนื้อหา
Form เป็นส่วนสำคัญของ Access ที่เราจะนำมาสร้างเป็นโปรแกรมของเรา โดยเนื้อแท้ Form ของ Access ก็เป็น Forms object แบบหนึ่ง ท่านที่เคยใช้ VB จะพบว่า Form ของ Access จะคล้าย VB 6 เอามากมาก แต่จะถูกเสริม Properties , Method, Event ที่เกี่ยวกับงาน Database มากกว่า
Properties คืออะไร
Properties เป็นค่าคุณลักษณะของ Object ไม่ว่าจะเป็น Form หรือ Control ที่อยู่บน Form ความจริงทุกท่านได้เคยใช้ Properties มาบ้างแล้ว เพราะทันที ที่เราสร้าง Form ใหม่ 1 Form เราก็จะพบว่า Form พวกนี้ มีค่า Properties ที่ถูกตั้งเป็น Default มาให้เราแล้ว รวมไปถึงการนำ Control ต่างๆ มาปะบร Form
การเปลี่ยนค่าต่างๆ โดยไม่เขียนโปรแกรมนั้น เราก็จะไปเปลี่ยนผ่าน Properties Windows ของมัน คราวนี้ เราจะมาเขียน VBA เพื่อไปเปลี่ยนค่า Properties เหล่านี้ เพื่อให้ทำงานที่เราต้องการ มาลองปรับ Propeties ตาม ตย นี้ดูครับ
ภาพแสดงการทำปุ่มเพื่อทดสอบการเปลี่ยน Properties ของ Form จาก VBA
1. สร้าง Form เปล่ามา 1 Form อย่าใช้ Wizard ในการเสก Form นะครับ
2. วางปุ่ม 4 ปุ่มลงบน Form น่าจะได้ชื่อปุ่ม เป็น command0-command3
3. ลองใส่ code ที่ตามภาพดูครับ โดยการ Click ขวาที่ปุ่มแล้วเลือก Buidl Event
code ที่ติดลงไปในปุ่มทั้ง 4 เป็นการเปลี่ยนค่า Properties ใน Form 4 แบบครับ มีข้อสังเกตุคือ
- แบบที่ 1 ที่ใช้คำว่า Me เป็นการบอกให้ใช้ Form ปัจจุบันใช้กับกรณีที่เรา Set ค่าต่างๆ บน Form ของตัวเอง ถ้าอ้างถึงค่าใน Form ที่เรากำลังเขียนโปรแกรม ควรใช้วิธีนี้นะครับ เพราะหากเราเปลี่ยนชื่อ form โปรแกรมก็ยังคงทำงานได้
- กรณีที่เราไปสั่ง Form ที่ไม่ใช่ Form ปัจจุบัน ต้องใช้แบบที่ใช้ใน command 1-3 แบบที่ 4 ที่อยู่ command3 เป็นแบบที่แนะนำครับ เพราะเขียนโปรแกรมง่ายและสามารถผ่านตัวแปรได้ด้วย เช่น ตยนี้ เราใส่ชื่อ Form ไว้ในตัวแปร fname แล้วไปทำการเปลี่ยนค่า caption
Dim fName
FName = “prgTest”
Forms(Fname).caption = “hello”
Forms(“prgTest”).caption | ระบุชื่อ Form ลงในวงเล็บ และมี เครื่องหมาย “ คลุม ตามด้วย . และชื่อ Control แบบนี้เป็นแบบที่นิยมใช้มากที่สุด |
Forms(0).caption | แบบนี้ใช้ดัชนีที่เป็นตัวเลขระบุ Form เลขที่เป็นลำดับที่ของ Form ที่เปิดอยู่ ขฯะนั้น ไม่นิยมใช้ เพราะไม่ทราบแน่ว่า Form ที่กำลังอ้างอิงถูกเปิดเป็นลำดับที่เท่าไรแน่ๆ |
Forms!prgTest.caption | ใช้เครื่องหมาย ! เพื่อให้ทราบว่าตัวที่ตามหลังเป็นชื่อ Form สะดวก และสั้น แต่ไม่สามารถใช้งานได้ในกรณีที่ชื่อ Form มี ช่องว่างเช่น Form ชื่อ Sample 1 เป็นต้น |
Forms![prgTest].caption | เป็นแบบที่ใช้มาแก้ไข กรณีที่ 3 สามารถกำหนดชื่อ Form ที่มีช่องว่างได้ โดยใช้เครื่องหมายปีกกา คลุม |
ทำ Form เปล่าๆ จริงๆ
ค่า Properties ที่ได้ทำการเขียนโปรแกรมไว้ข้างต้นเป็นการทำให้ Form Access กลายเป็น Form ของพวก VB ทั่วๆ ไปทันที โดยการปิดค่า Properties ชื่อ RecordSelectors, DividingLines , NavigationButtons ค่า Properties อื่นของ Form มีอยู่มากทีเดียวคงเล่าให้ฟังไม่หมด แต่เชื่อว่าทุกท่านสามารถทดลองตั้งปรับเปลี่ยนได้เอง ชื่อที่ปรากฎใน Properties Sheet ก็จะเหมือนที่จะเขียน โปรแกรมใน VBA เพียงแต่ ใน VBA จะไม่เว้นว่างระหว่างชื่อ Properties เท่านั้นเอง แนะนำให้ทดลองเปลี่ยน Properties ชื่อ AutoCenter, AutoResize, ScrollBars ดูนะครับ
ทำ Form สำหรับ Search ข้อมูล
เราจะมาลองทำ Form ค้นหาหาขอมูลง่ายๆ กันครับ โดยการใช้ Properties Fileter มาช่วยในค้นหาข้อมูล ขอใช้ northwind.mdb ซึ่งเป็น MDB ตัวอย่างที่มากับ Access 2003 เป็นตัวทดลองนะครับ เรียก File นี้ โดยกด Help, Sample Database ครับ สำหรับ Version อื่นจะอยู่ ใน Folder ที่ลง Access ครับ โจทย์ข้อนี้ก็คือ เราจะต้องการค้น Supplier โดย User เลือกได้เองว่าจะค้นผ่าน Field ไหนก็ได้
สร้าง Form ที่มี Supplier เป็น Table โดยไปกำหนดที่ Record Source ครับ แล้ววาง Control ที่มาจาก Database ( Field List ) ตามภาพ
1 สร้าง ORDERBY PROPERTIES
1. สร้าง Combo Box ใหม่บน Form Header Cancel Wizard ( ถ้ามี )
2. กำหนด Properties ของ ComboBox: Name = OrderSelect, Row Source Type = Field List, Row Source = Suppliers ตามภาพ
3. ใส่ Code ลงใน OrderSelect_AfterUpdate ตามตัวอย่าง
Private Sub OrderSelect_AfterUpdate()
Me.OrderBy = Me.OrderSelect
End Sub
ลอง Run Form และลองเปลี่ยน ลำดับการ Order ใน List Box จะพบว่า Form จะเปลี่ยนการเรียง หรือ Order By ตามที่เรากำหนด
2 สั่ง FILTER PROPERTIES
1. สร้าง TextBox ชื่อ SearchMe ลงบน Form Header
2. บรรจุ Code ลงใน AfterUpdate ของ SearchMe ตามตัวอย่าง
Private Sub SearchMe_AfterUpdate()
Me.Filter = Me.OrderSelect & " Like '" & Me.SearchMe & "'"
Me.FilterOn = True
End Sub
3. ทดลอง Run Form
4. เลือกค่า OrderBy Field ซึ่งในตัวอย่างใช้เป็น Field ที่ใช้ในการ Where ด้วย
5. ระบุเงื่อนไขในการค้นหาเป็น WildCard
การต่อ String
ตัวอย่างนี้มีการต่อ String เพื่อใช้ในการ Where ข้อมูล เนื่องจาก Field ที่ต้องการ Where เป็น String จึงต้องสร้าง String ที่มี เครื่องหมาย ‘ คลุมหัวท้าย และมี “ คลุมชุด String ทั้งหมด เพราะถ้าเราใช้ “ ทั้งหมด Access คงเข้าใจผิด เพราะหาทางจบคำสั่งคู่แรก ไม่พบ จึงใช้เครื่องหมายแยกกัน
สมมุติว่าเราต้องการค้นหา ContactName ที่มีคำว่า TO เราจะต้องสร้าง String ที่ระบุลงใน Filter เป็น “ContactName Like ‘*TO*’” ค่า * TO * ได้มาจากตัวแปร Me.SearchMe และค่า Field ที่ Search ได้จาก Me.OrderSelect ทำให้เราต้องตัด String เป็นท่อนๆ ดังตัวอย่าง ซึ่งจะเห็นว่าเป็น 4 ท่อนประกอบกัน คือ Me.ordrSelect , “Like ‘” , Me.Searchme และ “’”
ทำ Sub Form สำหรับบันทึกข้อมูล
Classic case ของการโปรแกรมบันทึกข้อมูลคือ user อยากได้หน้าจอบันทึกข้อมูลแบบ Excel คือ เป็นลักษณะที่เป็น Data Sheet แต่ก็มีคนแย้งผมเหมือนกัน ว่าหน้าตาหน้าจอแบบนี้ทำให้ User คีย์ง่ายไปมีโอกาศผิดพลาดสูง ก็ใช้วิจารณาญานในการเลือกเป็นหน้าจอไปนะครับ ถ้าโปรแกรมไหนต้องการความสะดวกเร็ว ควรจะใช้หน้าจอแบบนี้ในการบันทึก
วิธีการคือทำผมจะใช้ Form 2 Form มาบันทึกข้อมูลตาราง Product นะครับ
1. สร้าง Form เปล่าสำหรับเป็น Form ลูกกำหนด Record Source เป็นตารางข้อมูล Product ตั้งชื่อ Form นี้ว่า prgProductSub
2. ลากต่างๆ Field มาปะบน Form
3. กำหนด Properties ชื่อ Default View ให้เป็น Data sheet
4. คราวนี้มาสร้าง Form แม่ ให้ชื่อว่า prgProduct
5. ปิด properties RecordSelectors, DividingLines , NavigationButtons ให้เป็น False ทั้งหมด
6. ไปที่ Database Windows เพื่อลาก Form ลูกที่สร้างไว้ เมื่อสักครู่ ( prgProductSub ) มาปะ บน Form แม่ ซึ่งเป็นการสร้าง subForm แบบหนึ่ง
ท่านก็จะได้ Form บันทึกข้อมูล Product แบบเป็น Data Sheet ที่มี หน้ากากเป็น Form แม่มาครอบไว้ เป็น Form บันทึกข้อมูลแบบง่ายๆ ครับคราวนี้ สังเกตุว่ามี Field ชื่อ Discontinued อยู่ ถ้าต้องการให้ โจทย์ข้อนี้ยากขึ้น คืออยากให้มี Checkbox ให้เลือกรายการสินค้าที่ Discontinued แล้วหรือ ยัง Continued อยู่ , เราต้องยืมมือ VBA ซะละ
ภาพโปรแกรมที่เป็น Datasheet พร้อม การใช้ Check Box ในการสั่งให้ทำงาน
7. สร้าง CheckBox 2 อันมาปะบนจอ เอาไว้ตรง Form Header นะครับจะได้เป็นสัดเป็นส่วนกัน
8. กำหนด Properties Default ของ Checkbox เป็น True เพื่อให้เข้ามาครั้งแรกแสดงทั้งหมดตามข้อมูลจริง
9. ตั้งชื่อ Control CheckBox นี้เป็น chkCon, chkDiscon แล้วใส่ Caption หน่อยครับ
10. ใส่โปรแกรมลงบน CheckBox ทั้ง 2 โดยการ Click ขวาที่ Control แล้วเลือก Build event จะปรากฎ on_click ให้ใส่ code ว่า Call ChangeQuery ลงทั้ง 2 ตัว ( ดู ตย code ที่แสดงถัดมา )
11. แล้วสร้าง sub มา 1 sub แล้วใส่โปรแกรมตามนี้ครับ
Option Compare Database
Private Sub chkDiscon_Click()
Call ChangeQuery
End Sub
Private Sub chkCon_Click()
Call ChangeQuery
End Sub
Sub ChangeQuery()
If Me.chkCon = False And Me.chkDiscon = True Then
Me.prgProductSub.Form.Filter = "Discontinued=True"
Me.prgProductSub.Form.FilterOn = True
Me.prgProductSub.Visible = True
End If
If Me.chkCon = True And Me.chkDiscon = False Then
Me.prgProductSub.Form.Filter = "Discontinued=False"
Me.prgProductSub.Form.FilterOn = True
Me.prgProductSub.Visible = True
End If
If Me.chkCon = True And Me.chkDiscon = True Then
Me.prgProductSub.Form.Filter = ""
Me.prgProductSub.Form.FilterOn = False
Me.prgProductSub.Visible = True
End If
If Me.chkCon = False And Me.chkDiscon = False Then
MsgBox "What should I display ?"
Me.prgProductSub.Visible = False
End If
End Sub
โปรแกรมนี้ดูหรูขึ้นมาทันทีครับ เพราะมันปรับการแสดงรายการสินค้าได้เองตาม Checkbox ที่กดเลย
ทำ Form เป็น MENU
สุดท้ายของบทนี้มาลองทำสร้าง FORM ที่เป็นเหมือน Menu ที่จะไปเรียก FORM อื่นๆกันครับ ผมจะใช้ FORM 1 FORM ทีมี LIST BOX ให้ CLICK 2 ส่วน มี Menu เป็น 2 ขั้นครับ กลุ่ม Menu และรายการ MENU ก็ต้องรบกวนให้สร้าง Table 2 TABLE สำหรับเก็บกลุ่ม Menu ( sysGroup ) และ รายการ Menu (sysMenu ) โดยมี Field ตามภาพครับ
ทดลองใส่ข้อมูลเข้าไปด้วยนะครับ ว่าจะให้ MENU ไปเปิดอะไรบ้าง ผมใส่ชื่อ Table และ Form ที่เตรียมไว้ จะลองใส่ Table/ Form / Query / Report ที่มีใน Northwind อื่นๆ ก็ได้ครับ
ภาพแสดงตารางข้อมูล sysGROUP และ sysMENU ที่ต้องสร้างขึ้น
คราวนี้ลองสร้าง โปรแกรมกันครับ
1. สร้าง Form เปล่า 1 FORM ปิด Properties พวก RecordSelectors, DividingLines , NavigationButtons, Scrollbar ให้หมดครับ
2. วาง Control ที่เป็น ListBox 2 ตัว ชื่อ lstGroup และ lstMenu ไม่ต้องใช้ Wizard นะครับ แล้วกำหนด Properties ตามนี้ครับ , ตรง RowSource ของ lstMenu จะดูยุ่งๆ หน่อย แต่ก็คือการให้ lstMenu หยิบรายการ MENU มาจาก lstGroup ที่กำลัง Click อยู่
Properties | LstGroup | LstMenu |
RowSource | sysGROUP | SELECT sysMENU.GROUPID, sysMENU.MENUID, sysMENU.MEUNAME, sysMENU.MENUTYPE, sysMENU.CALLING FROM sysMENU WHERE (sysMENU.GROUPID=[lstGroup]) ORDER BY sysMENU.MENUID; |
Column Count | 2 | 2 |
Column Width | 0; 2 Cm | 0cm;0.501cm;4cm;1cm;2cm |
Bound Coulumn | 1 | 1 |
3. ถ้าด้วยการปะ List Box 2 ตัว โปรแกรมจะเห็นการทำงานแล้วบ้างครับ คือพอเปิดมาถ้า User เลือก กลุ่ม Menu รายการ Menu ก็จะเปลี่ยนตามเมื่อเรากด F9 ตรงนี้ละครับ, เราต้องใส่โปรแกรม VBA ลงไป ให้เจ้า lstMENU เปลี่ยนแปลงทุกครั้งเมื่อ lstGroup ปรับเปลี่ยนค่า วิธีการก็คือคำสั่ง Requery ลงไปใน sysGroup ให้ เขียน Code ลงใน lstGroup โดยการ Click ขวา แล้วเลือก Build Event
4. เสร็จแล้วมาใส่โปรแกรมให้ โปรแกรมของเราไปเปิด Form/Table/Query/Report ตรงนี้ไม่ยากเลยครับ ใช้เพียงคำสั่งตระกูล docmd.open ให้ใส่ไว้ที่ Click ของ lstMENU โดยการเลือก BuildEvent เช่นกัน
Option Compare Database
Private Sub lstGroup_BeforeUpdate(Cancel As Integer)
Me.lstMenu.Requery
End Sub
Private Sub lstMenu_BeforeUpdate(Cancel As Integer)
Select Case Me.lstMenu.Column(3)
Case "T"
DoCmd.OpenTable Me.lstMenu.Column(4)
Case "Q"
DoCmd.OpenQuery Me.lstMenu.Column(4)
Case "F"
DoCmd.OpenForm Me.lstMenu.Column(4)
Case "R"
DoCmd.OpenReport Me.lstMenu.Column(4), acViewPreview
End Select
End Sub
โปรแกรมจะตรวจสอบค่าที่อยู่ใน lstMENU ว่าจะเปิดอะไรจาก lstMenu แต่เนื่องจาก lstMenu มีหลาย Column การหยิบค่าจาก แต่ละ Column เราจะใช้ว่า lstMenu.Column(n) โดย n เป็นลำดับที่ Column ตรงนี้ขึ้นตามที่เรา Select ไว้เป็น Row source ของ lsMenu เราจะนับจาก 0 เป็น Column แรกนะครับ ในที่นี้ column(3) ก็จะเก็บ รหัส Menutype ว่าเป็น Table, Query, Form, หรือ Report แล้วใช้คำสั่งให้เหมาะกับประเภท ส่วนชื่อที่จะไปเปิด จะอยู่ใน coumn(4) ก็ใช้เป็นชื่อตามหลัง docmd.openXXXX นั่งเองครับ
ทำ Form Search จาก Field
ก่อนลากันในบทนี้ อยากให้ท่านลองแก้ไข Form prgProduct ให้มีความสามารถเพิ่มขึ้นครับ โดยการนำแนวทางที่ใช้ในการทำหน้าจอค้นหามาช่วย เพื่อให้หน้าจอบันทึกรายการสินค้า สามารถ Search ชื่อสินค้าในขณะกรอกได้ด้วย ตรงนี้ไม่ยากครับ ก็เพิ่มการตรวจสอบ ใน ChangeQuery ให้ Filter มีการ Search ชื่อสินค้าไปพร้อมกันด้วย อาจใช้คำสั่ง Like ในการค้นครับ
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น